سیستم مدیریت محتوا چیست؟ و CMS مناسب چه ویژگی هایی دارد؟

سیستم مدیریت محتوا چیست؟ سیستم مدیریت محتوا در زبان انگلیسی Content Management System که به اختصار CMS نامیده می شود) در تعریف ساده، نرم افزاری است در فضای وب به منظور ایجاد، مدیریت، اصلاح، ویرایش و در نهایت انتشار محتوای دیجیتال شامل متن، عکس، فایل صوتی. یا ویدئو و سایر فرمت‌های فایل در وب سایت‌ها را شامل می‌شود. این موضوع با عناوین دیگری مانند مدیریت محتوای وب یا به اختصار WCM و همچنین Digital Experience Platform که آن را به اختصار DXP هم نشان می‌دهند، شناخته می‌شود.

در این مقاله بر آن شدیم تا این مبحث را از منظری جامع بررسی کنیم و جنبه‌های مختلف آن را ارائه کنیم. با مطالعه این مقاله می‌توانید درک درستی از سیستم‌های مدیریت محتوا یا CMS داشته باشید. با ما در آژانس دیجیتالی  بانوی هدف همراه باشید. CMS‌ها از ابتدای قرن بیستم و با محبوبیت دنیای اینترنت جایگاه اصلی خود را پیدا کردند و در چند سالی که از ظهورشان می‌گذرد پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. می‌توان گفت هر کسی که حتی در ابتدایی‌ترین سطح در زمینه طراحی یا دانش در مورد وب‌سایت‌ها داشته است، به طریقی به این موضوع پرداخته است. 

سیتسم مدیریت محتوا چگونه ایجاد شد؟

در دهه اخیر، گسترش چشمگیر سیستم‌های مدیریت محتوا به حدی بوده است که باید بگوییم هر کسی که در سطح اینترنت یا وب‌سایت از هر نوعی کار می‌کند، با این ابزارها مواجه شده است؛ حتی اگر یک وبلاگ نویس ساده باشید، همچنان با یک CMS (سی ام اس) کار می کنید. دلیل اصلی این میزان محبوبیت و گسترش CMS این است که در این سیستم‌ها، همه چیز به‌صورت پیش فرض آماده استفاده است و با توجه به این مشکل می‌توانید حتی بدون داشتن کوچکترین دانشی از وب‌سایت، از طریق این ابزار، سایت خودتان را ایجاد و مدیریت کنید؛ البته مبحث وبلاگ‌نویسی به دلیل سادگی و نداشتن موضوعات فنی و پیچیده، معمولاً در زیر‌مجموعه CMSها قرار می‌گیرند؛ بنابراین، یک وبلاگ را می‌توان تنها در چند دقیقه با کمک یک CMS ساده راه‌اندازی کرد. 

اگر نمی خواهید پول خرج کنید یا سیستم اختصاصی خود را راه اندازی کنید و می‌خواهید مدت زمان این روند را کوتاه‌تر کنید، می‌توانید از پلتفرم‌های وبلاگ‌نویسی مانند وردپرس یا بلاگ اسپات برای ایجاد رایگان و سریع یک وبلاگ و همچنین ایجاد محتوای وبلاگ استفاده کنید. در ایران سرویس دهندگان زیادی سعی کرده‌اند سرویسی را برای راه‌اندازی وبلاگ به‌صورت رایگان ارائه دهند که معروف‌ترین آنها بلاگفا است. در واقع پلتفرم‌های CMS و وبلاگ‌نویسی که انواع ساده‌تری از سیستم‌های مدیریت محتوا هستند، تمامی ابزارهای لازم را برای یک کاربر با دانش تقریباً صفر در زمینه وب مستر فراهم می‌کنند. این ابزارها از ساختار خود وبلاگ و قالب های خارجی تا بخش های دلخواه برای مدیریت آسان‌تر وبلاگ و مهمتر از همه یک بخش ساده برای تولید و ارسال محتوا را دربر می‌گیرد. 

این اولین تفاوت اساسی بین CMS شخصی و سفارشی با یک CMS حاضر و آماده است. سیستم مدیریت محتوا، به‌طور خودکار همه چیز را آماده می‌کند و وبلاگ نویسان می‌توانند بدون زحمت انجام کار خاصی از آنها به عنوان یک نرم افزار کامل استفاده کنند؛ اما چنین چیزی در غیاب CMS بی‌معنی است. در این صورت باید از یک سیستم مدیریت یا CMS تخصصی استفاده کرد.

انواع سیستم مدیریت محتوا چیست؟

پس از پاسخ به این پرسش یعنی سیستم مدیریت محتوا چیست؟ به انواع CMSها می‌رسیم.  به‌طور کلی می‌توان از CMS برای راه‌اندازی یک کانال دیجیتال یا وب‌سایت استفاده کرد. در این قسمت شما را با این چند مورد آشنا می‌کنیم و ویژگی‌های هر کدام را شرح می‌دهیم. در این قسمت با انواع ویژگی cmsها و همچنین ویژگی سیستم های مدیریت محتوا برای هر نوع آشنا می‌شویم:

Managed Content Management System یا General (عمومی)

در واقع یک سرویس اینترنتی است که به صورت پیش فرض در قالب نرم‌افزارهای از پیش تعیین شده ارائه می‌شود. در این نوع خدمات، تمامی مسائل فنی توسط سرویس دهنده‌ای که آن را ارائه می‌دهد مدیریت و تهیه می‌شود. بهترین نمونه‌ها در این مورد وردپرس، ویبلی، ویکس، جوملا و … هستند. این CMS‌ها دقیقا مانند نرم افزارهای عادی هستند؛ تنها تفاوت این است که شما باید آنها را بر روی هاست وب‌سایت خود نصب کنید. 

پس از آن، شما یک ابزار جامع برای مدیریت محتوای سایت خود دارید. مزیت اصلی استفاده از سیستم‌های مدیریت محتوای حاضر و آماده، پشتیبانی فعال توسعه دهندگان، توسعه مستمر، به روز رسانی‌های متعدد، ابزارها و پلاگین‌های خارجی و احتمالاً مهمتر از همه، سادگی راه اندازی و استفاده از آنهاست؛ به همین دلیل است که حدود 7 یا 8 وب سایت از هر 10 وب سایت جدید با یکی از این CMS‌ها ساخته می‌شوند. 

اکثر این CMSها، رایگان و متن باز می‌باشند و از علاقه‌مندان مبتدی گرفته تا حرفه‌ای‌ها می‌توانند تغییرات زیادی در آن‌ها ایجاد کنند یا طرح‌های منحصربه‌فردی را روی آن‌ها پیاده‌سازی کنند. یکی از نکات بسیار مهم و مهم این سیستم‌ها این است که مطابق با تغییرات و قوانین جدید گوگل هستند و از این نظر مشکلی در سئو و همچنین مسائل امنیتی ندارند؛ با این حال، این سیستم‌ها و ابزارها به دلایلی که متخصصان کمبودهایی را برای آن در نظر می‌گیرند، توسط وب مسترها و طراحان وب، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

برخی از این معایب شامل عدم دسترسی به برخی عناصر و محدود بودن به برخی زبان های کدنویسی است. این محدودیت برای بسیاری از متخصصان مشکل ساز می شود و نمی‌توانند با کدنویسی در قالب تغییرات مورد نظر را اعمال کنند.

Hosted content management system یا اختصاصی

نوع دوم CMS یک بستر اختصاصی برای یک برند یا سازمان تخصصی و معروف برای استارت یک وب‌سایت است. این نوع سیستم‌ها را سیستم‌های نرم افزاری مستقل می‌نامند. اگرچه این نوع از سیستم‌های مدیریت محتوا، نسبت به CMS‌های حاضر و آماده کم‌کاربردتر هستند، اما فقط توسط افراد حرفه‌ای استفاده می‌شوند و محدودیت‌های ذکر شده در آنها ذکر نشده است. 

اگرچه در CMS کلی و عادی، دست شما برای انجام فعالیت‌های مختلف و انجام تغییرات متنوع باز است، اما در CMSهای اختصاصی این بحث به صورت عمومی مطرح نیست و می‌توانید همه بخش های آن را عوض دهید. در کنار مزایای ذکر شده برای CMS اختصاصی، معایبی نیز دارد. امنیت، به‌روزرسانی و بهبود این سیستم‌ها کاملاً بر عهده شماست و با ظهور فناوری‌های وب نسل بعدی، پیاده‌سازی کار شما بر روی پلتفرم شما دشوارتر می‌شود، اما در CMS عمومی، سازنده به‌طور خودکار این به‌روز رسانی ها را اعمال می‌کند.

Traditional CMS یا سیستم مدیریت محتوای سنتی

این CMS که نام دیگر آن، ابزارهای مدیریت محتوای وب است، اولین نوع سیستم مدیریت محتوا وردپرس است که در آن بین بحث ویرایش (برای ناشران) و بحث ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. در این نوع از CMS، افراد نویسنده عموما دسترسی کاملی به ویرایش و مدیریت عناصر یک مقاله از جمله تغییر عنوان، URL‌ها، دسته‌ها، ثبت فایل‌های رسانه‌ای و موارد مشابه دارند، اما در این CMSهای سنتی، ناشران به قسمت مدیریت مرکزی و تنظیمات سایت به‌خصوص کدهای قالب دسترسی ندارند. 

از طرفی توسعه دهندگان (کد نویسان و طراحان وب‌سایت) علاوه‌بر قسمت محتوا، به قسمت مدیریتی و فنی نیز دسترسی دارند. این CMS‌ها به دلیل داشتن دو لایه جدا به نام CMS‌های جفت شده نیز شناخته می‌شوند؛ اما نکته اینجاست که کل هستی و موجودیت یک وب‌سایت در این نوع CMS در این دو قسمت گنجانده می‌شود! این سیستم‌ها نسل اول CMS بوده و بسیار ساده‌تر از امروز بودند. جالب اینجاست که هنوز هم چندین شرکت نرم افزاری تخصصی، این نوع CMS را برای مخاطبان خود ارائه می‌دهند تا کسانی که صرفا در پی انتشار محتوای ساده هستند و قصد وارد شدن به پیچیدگی‌های زیادی را نداشته و یا تمایل به صرف هزینه زیادی ندارند، بتوانند از آن استفاده کنند، اما طبیعتا هیچ چیز در دنیا مطلق نیست و معایبی هم با خود به همراه دارند؛ از آنجایی که CMSهای سنتی با آخرین تغییرات وب سازگار نیستند، استفاده از آنها گزینه خوبی برای وب‌سایت‌های چند پلتفرمی نیست. از CMS سنتی فقط می‌توان برای نمایش در مرورگرهای دسکتاپ سنتی استفاده کرد؛ به این معنی که اگر سایت خود را با آن راه اندازی کنید، وب‌سایت شما، دیگر امکان نمایش درست و واکنش‌گرا برای دستگاه‌هایی همچون موبایل و تبلت ندارد.

امکاناتی که CMSها برای شما ارائه می دهند چیست؟

پس از بررسی و پاسخ به این پرسش یعنی سیستم مدیریت محتوا چیست؟ به امکانات CMSها می‌پردازیم. در این بخش به بررسی ویژگی سیستم های مدیریت محتوا  می‌پردازیم.حال که به این پرسش یعنی سیستم مدیریت محتوا چیست پاسخ دادیم و انواع CMSها را بررسی کردیم، قصد آن داریم امکاناتی که این نوع سیستم‌ها در اختیار مخاطبان خود قرار می‌دهد را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

استفاده از ویرایشگر متن یا ابزار Text Editor

در مرکز هر CMS یک Text Editor وجود دارد که مسئولیت ایجاد تمام محتوا را بر عهده دارد. این ویرایشگرها در سال‌های اخیر مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته‌اند و با جدیدترین روش‌های دیجیتالی نویسیندگی به‌روز شده‌اند. معمولاً این ابزارهای کارآمد در وبلاگ‌های معمولی موجود نیستند.

با این حال، حتی می‌توانید این ویرایشگرها را با ابزارهای قابل تنظیم جایگزین کنید. دلیل اهمیت این ناشران آنلاین یا ویرایشگرها این است که آنها با به‌روز رسانی الگوریتم‌های گوگل و توسعه هرچه بیشتر موضوعات مرتبط با سئو به‌خصوص در مبحث تولید محتوا، نیازهای یک تولید کننده محتوا را نیز پوشش می‌دهند. 

ویرایشگرهای متنی از نوع WYSIWYG در واقع نسل جدیدی از ویرایشگرها هستند و با کمک آنها دقیقاً آنچه را که در مرحله نهایی در وب‌سایت می‌نویسید خواهید دید. این مسئله یکی از کاستی‌ها و ایرادات زیادی از CMSهای قدیمی بود که بخش ویرایشگر از پشتیبانی خروجی کافی برخوردار نبود.

این ویرایشگرهای متنی از تگ‌های هدر و کدهای اسکریپت HTML پشتیبانی خوبی دارند. همچنین شما می‌توانید ویرایشگر متن خود را مستقیماً در حالت کد HTML قرار دهید تا کد را ویرایش کنید. موارد دیگری که توسط این ابزارهای نوشتن پشتیبانی می‌شوند، عبارتند از قالب‌های متنی، امکان درج کدهای جاسازی شده، درج پاراگراف ها، نقل قول‌ها، خط فاصله، پیوندها، کدهای اسکریپت و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.

هماهنگی CMS با سئو و ابرداده‌ها

بدون شک سازگاری کامل CMS مورد نظر شما با فرآیندها و کمپین‌های سئو یکی از مهمترین نکاتی است که قبل از انتخاب سیستم مدیریت محتوا باید به آن توجه کنید. خوشبختانه CMS جدید به خوبی با الگوریتم‌ها و تغییرات SEO سازگار است. با این وجود، نوع این سازگاری‌ها ممکن است کمی با هم فرق داشته باشد. این سیستم‌های مدیریتی علاوه بر پشتیبانی از آخرین تغییرات امنیتی، ابزارها، افزونه‌ها و ابزارک‌های مفید زیادی را برای سایت‌های میزبانی شده نیز شامل می‌شوند که در کمپین‌های تبلیغاتی و کمپین‌های سئو بسیار موثر هستند.

احتمالا افزونه Yoast SEO برای سیستم مدیریت محتوای وردپرس معروف ترین آنها باشد. با چنین افزونه‌ای، نه تنها تمامی فعالیت‌های seo در دپارتمان تولید محتوا تحت نظارت حرفه‌ای است، بلکه استراتژی‌ها و تاکتیک‌های خاصی نیز برای این ابزارها اجرا می‌شود تا محتوای شما بیشتر دیده شود. همچنین باید ذکر کرد که از نظر تحلیل و ابزارهای ارائه شده در این زمینه از جمله مهمترین آنها یعنی گوگل وبمستر تولز، این سیستم ها به خوبی همگام هستند. 

چنین سیستم‌ها و ابزارهایی در یک CMS اختصاصی مانند این وجود ندارد و اگر تصمیم به استفاده از CMS اختصاصی گرفته اید باید به این قسمت نیز توجه ویژه ای داشته باشید. همچنین باید ذکر کرد که این سیستم‌های مدیریت محتوای غیر اختصاصی از فناوری‌ها و تغییرات موتورهای جستجو به‌خوبی پشتیبانی می‌کنند. به عنوان مثال، با استفاده از این CMS ها، دیگر نیازی به نگرانی در مورد متا تگ ها یا متادیتا ندارید. سازگاری CMS با موتورهای جستجو بسیار بالاست. 

طراحی قالب و راه اندازی وب سایت در CMS

یکی از نکات بارز و قابل توجه CMS است؛ زیرا در هنگام نصب و پیکربندی اولیه دارای چندین قالب پیش فرض است. جدا از این، می توانید صدها یا هزاران قالب رایگان یا پولی دیگر را از منابع مختلف دریافت و در وب‌سایت خود نصب کنید. برخی از این قالب‌ها آنقدر پیشرفته هستند که تمام نیازهای شما را برآورده می‌کنند و حتی امکاناتی بسیار بیشتر از آنچه نیاز دارید در اختیار شما قرار می‌دهند.  همچنین باید گفت که به لطف نسل جدید فناوری های طراحی وب، قالب‌های ساخته شده برای این CMS از مواردی مانند responsive بودن پشتیبانی می‌کنند.

جدای از این مسائل، این سیستم ها به خوبی امکان شخصی سازی و سفارشی سازی قالب‌ها را در خود گنجانده‌اند تا کاربران بتوانند بر اساس نیاز خود، چارچوب قالب وب‌سایت را طبق سلیقه خود تغییر دهند. اگر به تغییرات بصری بیشتری نیاز دارید یا به قالب خود افکت‌های جالب اضافه می‌کنید، می‌توانید از کدهای CSS برای استایل دادن به قسمت های مختلف استفاده کرد، اما اگر با قالب‌های پیش فرض کنار نمی‌آیید، می‌توانید با درخواست طراحی وب سایت، قالب دلخواه خود را داشته باشید.

جمع بندی

در این مقاله به این سوال یعنی سیستم مدیریت محتوا چیست پاسخ داده شد. به طور خلاصه، سیستم‌های مدیریت محتوا چیزی است که هر وب‌سایت و مدیر وب‌سایتی به آن نیاز دارد. این سیستم‌ها کار ما را تا حد زیادی تسهیل می‌کنند و به هر کسی اجازه می‌دهد تا از ابتدا یک وب‌سایت ایجاد کند. از آنجایی که این CMSها رایگان و متن باز هستند، استفاده از آنها شامل هزینه‌های ثابت نمی‌شود و برخلاف هاست و دامنه‌هایی که باید به‌صورت ماهانه یا سالانه پرداخت شوند، از این نظر می‌توانید با خیال راحت از این سیستم‌های مدیریت محتوا استفاده کنید؛ البته امکان خرید نسخه‌های حرفه‌ای این CMSها برای سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ فراهم شده است، اما نسخه اولیه و رایج آن معمولا رایگان است. 

از جمله بهترین CMSهایی که در حال حاضر توسط بسیاری از شرکت‌های ایرانی استفاده می‌شود، وردپرس، جوملا، دروپال، Wix، SquarSpace، Weebly و HubSpot هستند. ممنون که بار دیگر با ما در آژانس دیجیتال مارکتینگ بانوی هدف همراه بودید. در صورت تمایل می‌توانید ما در اینستاگرام دنبال کنید. همچنین در صورت نیاز به هرگونه خدمات مارکتینگ آنلاین می‌توانید روی توانایی‌های متخصصان ما در  انجام خدمات سئو سایت شما، خدمات طراحی سایت برای کسب‌وکار شما، و همچنین خدمات مشاوره دیجیتال مارکتینگ به‌صورت رایگان برای بار اول) و همچنین انجام تبلیغات گوگل ادز و کلیکی حساب کنید. ضمن اینکه ما علاوه‌بر تعهد بالای کاری به شما ضمانت رسیدن به موفقیت را خواهیم داد

سوالات متداول

سیستم مدیریت محتوا چیست؟

سیستم مدیریت محتوا یا CMS = Content Management Sistem برنامه‌ای است که به کمک آن می‌توان انتشار، ویرایش، سازماندهی، حذف و نگهداری محتوای تولید شده را برای سایت خود انجام دهیم که تمامی این فعالیت‌هایی که نام برده شد، جزو کارهای مدیریتی محتوا هستند.

انواع سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟

این سیستم‌‌ها انواع مختلفی دارند که شامل موارد ذیل هستند:

سیستم مدیریت محتوای مدیریت شده (عمومی)

سیستم مدیریت محتوای میزبانی شده (اختصاصی)

سیستم مدیریت محتوای سنتی